Na een periode van ongekende prijsstijgingen, waarin hout en tal van andere bouwmaterialen de calculaties van menig bouwer ontwrichtten, zien we nu voor het eerst in een decennium een daling. Deze ontwikkeling, met een afzetprijsdaling van 0,5 procent in het tweede kwartaal van 2024 ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2023, markeert een significante verschuiving in de marktdynamiek. Wat aanvankelijk als een zucht van verlichting kan worden ervaren, vraagt echter om een kritische blik op de ware implicaties voor de bouwsector.
Van piekprijzen tot stabilisatie: de economische realiteit
De mondiale pandemie creëerde een perfecte storm voor de prijzen van bouwmaterialen, waaronder hout. Een samenloop van factoren zoals wereldwijde leveringsproblemen, een verhoogde vraag naar woningverbeteringen en logistieke knelpunten, zoals de stremming in het Suezkanaal en stilgevallen zagerijen, dreef de houtprijzen in 2021 tot recordhoogten. In sommige gevallen werden prijzen meer dan verdrievoudigd. Deze extreme fluctuaties stelden aannemers voor immense uitdagingen in hun materiaalvoorziening en projectbegroting, met name door de onvoorspelbaarheid van de bouwkosten per kubieke meter.
De recente prijsdaling vloeit voort uit een afnemende vraag naar nieuwbouwprojecten, die op zijn beurt wordt beïnvloed door factoren zoals stijgende hypotheekrentes en de aanhoudende stikstofproblematiek. Dit resulteert in minder ingekochte materialen en een algemene afname in de verkoop van bouwmaterialen. Hoewel de bouwsector in het tweede kwartaal van 2024 nog een bescheiden omzetgroei van 1,9 procent liet zien, is dit aanzienlijk minder dan de 7,8 procent groei in dezelfde periode van 2023, wat duidt op een bredere vertraging van de sector.
Contractuele kaders en onvoorziene omstandigheden
Voor bouwers die te maken kregen met de eerdere prijsstijgingen, bleken bestaande contractuele afspraken vaak onvoldoende bescherming te bieden. Met name bij vaste-prijscontracten kwamen marges zwaar onder druk te staan. Hoewel algemene voorwaarden zoals de UAV 2012 en UAV-GC 2005 bepalingen kennen voor onvoorziene omstandigheden en prijsaanpassingen, zoals paragraaf 47 UAV of paragraaf 44 lid 1 sub c UAV-GC, stellen deze vaak hoge eisen. Een prijsstijging moest bijvoorbeeld een impact hebben van meer dan 5% op de aanneemsom onder de UAV 2012, of meer dan 11% onder de UAV-GC 2005, om met succes een beroep te kunnen doen op deze clausules. Dit leidde in de praktijk tot complexe discussies en een ongewenste verschuiving van risico's.
De huidige prijsdaling biedt daarentegen een andere uitdaging. Hoewel het de druk op de inkoop verlicht, is er een risico op overschatting van de duurzaamheid van deze daling. Bouwbedrijven die in het verleden hoge voorraden hebben aangelegd tegen piekprijzen, kunnen nu te maken krijgen met afwaarderingen en een verminderd concurrentievermogen ten opzichte van bedrijven die recenter en goedkoper hebben ingekocht.
Technische aspecten en duurzaamheid van hout
Los van de prijsvolatiliteit blijft hout een bouwtechnisch relevant en duurzaam materiaal. Het gebruik van gecertificeerd hout draagt bij aan verantwoord bosbeheer en is essentieel voor een circulaire economie. Houtbouw, onder andere door middel van houtskeletbouw (HSB) of kruislaaghout (CLT), wint aan populariteit door zijn gunstige milieu-impact, CO2-opslagcapaciteit en de mogelijkheid tot prefabricage. Prefabricage verkort de bouwtijd, verhoogt de bouwkwaliteit en vermindert hinder op de bouwplaats, mede dankzij het lichtere gewicht van houten elementen. Deze technische voordelen blijven onverminderd van belang, ongeacht de kortetermijnfluctuaties in de prijs.
Praktische keuzes en toekomstige incentives
Voor de individuele bouwer betekent de huidige marktsituatie een constante afweging van inkoopstrategieën. Het aangaan van langetermijncontracten met leveranciers kan prijsschommelingen beperken, terwijl een gediversifieerd projectportfolio risico's spreidt. De verwachting is dat de vraag naar bouwmaterialen, inclusief hout, vanaf 2025 weer zal aantrekken, gedreven door een toename in nieuwbouw en infrastructuurprojecten. Dit vereist een proactieve houding in de planning en inkoop.
De daling van de houtprijs is een signaal van een afkoelende markt, met minder vraag en lagere omzetgroei in de bouw. Het is cruciaal voor bouwprofessionals om deze dynamiek niet te verwarren met een structurele ontspanning. De lessen uit de piekjaren over risicobeheer, contractuele bescherming en flexibele calculatiemethoden blijven onverminderd relevant. De markt stabiliseert wellicht, maar de onderliggende economische en technische complexiteit blijft een constante factor in de bouwpraktijk.
Gebruikte bronnen
- https://www.houtwereld.nl/partnerbericht/prijzen-voor-hout-en-bouwmaterialen-dalen-voor-het-eerst-in-tien-jaar/
- https://ibr.nl/extreme-prijsstijgingen-van-bouwmaterialen-voor-wiens-rekening-komt-dat/
- https://www.mylocals.nl/economische-schommelingen-en-hun-impact-op-bouwkosten/
- https://stadszaken.nl/artikel/3632/houtbouw-kansrijk-maar-nog-wel-duur-en-vergt-veel-expertise
