CE-markering: Een Verklaring, Geen Kwaliteitskeurmerk
In de complexe wereld van bouw en techniek wordt de term CE-markering vaak verkeerd begrepen. Velen zien het ten onrechte als een algemeen kwaliteitskeurmerk, maar in de kern is de CE-markering voor bouwproducten een verklaring van conformiteit. Het bevestigt dat een product is beoordeeld volgens specifieke Europese technische specificaties en dat de fabrikant de verantwoordelijkheid neemt voor de overeenstemming van het product met de aangegeven prestaties.
Deze markering is cruciaal voor het vrije verkeer van bouwproducten binnen de Europese Economische Ruimte. Het uniformiseert de technische taal en testmethoden, waardoor nationale handelsbelemmeringen worden weggenomen.
De Juridische Kern: De Europese Verordening Bouwproducten
De grondslag voor de CE-markering van bouwproducten ligt in de Europese Verordening Bouwproducten (Construction Products Regulation – CPR). Oorspronkelijk Verordening (EU) 305/2011, wordt deze geleidelijk vervangen door de herziene Verordening (EU) 2024/3110, die de regelgeving verder aanscherpt en meer aandacht besteedt aan duurzaamheid en circulariteit.
Het primaire doel van de CPR is het bevorderen van de vrije handel in bouwproducten in Europa door geharmoniseerde regels vast te stellen. De verordening voorziet in een gemeenschappelijke technische taal om de prestaties van bouwproducten te beoordelen en te verklaren. Lidstaten behouden echter de bevoegdheid om hun eigen eisen te stellen aan bouwwerken, bijvoorbeeld op het gebied van brandveiligheid, mechanische weerstand en milieuprestaties, zolang deze verwijzen naar de gemeenschappelijke technische taal van de CPR.
Wanneer is CE-markering Verplicht?
CE-markering is niet universeel voor alle bouwproducten. Het is alleen verplicht voor producten waarvoor een geharmoniseerde Europese productnorm (hEN) bestaat of waarvoor de fabrikant een Europese Technische Goedkeuring (ETA) heeft verkregen op basis van een Europees Beoordelingsdocument (EAD). Zonder zo'n geharmoniseerde norm of ETA mag een product niet van een CE-markering worden voorzien; het is zelfs verboden om producten die niet onder de CPR vallen van een CE-markering te voorzien of merktekens te gebruiken die ermee verward kunnen worden.
Voor innovatieve producten of producten waarvoor nog geen geharmoniseerde norm bestaat, is het wel mogelijk om vrijwillig een CE-markering aan te brengen. Dit gebeurt dan via een Europese technische beoordeling.
De Prestatieverklaring (DoP): Meer Dan een Etiket
Onlosmakelijk verbonden met de CE-markering is de Prestatieverklaring (Declaration of Performance – DoP). Dit document wordt door de fabrikant opgesteld en verstrekt en beschrijft de essentiële kenmerken en prestaties van het bouwproduct, zoals luchtdichtheid of brandwerendheid. De DoP stelt bouwprofessionals in staat om producten met elkaar te vergelijken en de meest geschikte keuze te maken voor een specifiek project, afgestemd op de nationale bouwvoorschriften.
De fabrikant draagt de primaire verantwoordelijkheid voor het opstellen van een correcte en volledige DoP. Importeurs en distributeurs worden in sommige gevallen ook als fabrikant beschouwd, bijvoorbeeld wanneer zij een product onder eigen naam in de handel brengen of een product wezenlijk wijzigen.
Gevolgen voor Aannemers en Bouwprofessionals
Voor aannemers en andere bouwprofessionals is de CE-markering van direct belang. Ten eerste is er de juridische context: zij zijn verantwoordelijk om aan te tonen dat de gebruikte producten en de uitgevoerde bouwwerken voldoen aan de eisen van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Een correcte en toepasbare DoP is hiervoor een essentieel bewijsmiddel.
De technische realiteit dicteert dat het niet volstaat om enkel het CE-logo op een product te zien. De prestaties die in de DoP worden vermeld, moeten relevant zijn voor de specifieke toepassing in het bouwwerk. Een product dat bijvoorbeeld getest is voor een binnenmuur is niet automatisch geschikt voor een buitenmuur, zelfs als het een CE-markering heeft. Dit vraagt om diepgaande kennis van zowel het product als de bouwcontext.
Financiële implicaties van non-conformiteit kunnen aanzienlijk zijn. Het gebruik van producten zonder de vereiste CE-markering of met een onjuiste DoP kan leiden tot bouwfouten, herstelkosten en juridische procedures. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) handhaaft actief op de naleving van de CPR en kan maatregelen opleggen aan fabrikanten, importeurs en distributeurs bij overtredingen, die als economisch delicten worden beschouwd.
Uit de praktijkervaring blijkt dat de verantwoordelijkheid voor CE-markering vaak ten onrechte als meerwerk wordt gezien, terwijl rechters hebben bevestigd dat het voldoen aan de CE-markeringseisen een inherent onderdeel van de overeenkomst is. Dit onderstreept het belang van duidelijke afspraken in contracten en zorgvuldige controle bij de inkoop en toepassing van materialen.
De Rol van Particulieren
Hoewel particulieren niet direct verantwoordelijk zijn voor het aanbrengen van de CE-markering, is het van groot belang dat zij hier wel van op de hoogte zijn. Bij het uitvoeren van bouwprojecten, zowel in eigen beheer als via een aannemer, moeten zij erop kunnen vertrouwen dat de gebruikte producten veilig en conform de regelgeving zijn. Het is raadzaam om bij aannemers en leveranciers te informeren naar de aanwezigheid van de CE-markering en de bijbehorende prestatieverklaring voor de te gebruiken bouwproducten. Dit draagt bij aan de veiligheid, duurzaamheid en conformiteit van het eindresultaat met nationale bouwvoorschriften.
Misvattingen en Nuchtere Analyse
Een hardnekkige misvatting is dat de CE-markering een 'kwaliteitskeurmerk' is dat superieure eigenschappen garandeert. In werkelijkheid is het een administratieve verplichting die aangeeft dat de fabrikant verklaart te voldoen aan *minimale* veiligheids-, gezondheids- en milieueisen, zoals gespecificeerd in de relevante geharmoniseerde normen. De *werkelijke* prestaties van het product staan in de DoP. Een product met een CE-markering kan dus nog steeds ongeschikt zijn voor een specifieke toepassing als de in de DoP vermelde prestaties niet toereikend zijn.
Een andere denkfout is de aanname dat elk bouwproduct binnen de EU automatisch een CE-markering moet hebben. Zoals eerder genoemd, is dit alleen het geval wanneer er een geharmoniseerde norm of ETA voor dat specifieke product bestaat. Producten zonder zo'n norm vallen buiten de verplichte CE-markering, hoewel ze wel moeten voldoen aan de algemene producteisen in het betreffende land of de EU.
Kloof tussen Beleid en Praktijk
De handhaving van de CPR en de CE-markering ligt bij instanties zoals de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in Nederland. Zij controleren niet alleen op de aanwezigheid van de markering en de volledigheid van de prestatieverklaring, maar ook steekproefsgewijs of de daadwerkelijke eigenschappen van het product overeenkomen met de gedeclareerde waarden. Echter, de praktijk leert dat er nog steeds tekortkomingen zijn. Zo bleek uit inspecties dat veel ramen en buitendeuren zonder de juiste CE-markering in de handel werden gebracht.
De herziening van de CPR naar Verordening (EU) 2024/3110 beoogt niet alleen een verbeterde markttoezichtstructuur, maar ook een grotere nadruk op duurzaamheid en circulariteit, onder andere door de verplichting voor fabrikanten om milieu-informatie via Environmental Product Declarations (EPD's) te rapporteren. Dit toont een evoluerend beleid dat verder kijkt dan alleen de basisprestaties en veiligheid, en de bouwsector aanzet tot een transparantere en milieubewustere productkeuze.
Gebruikte bronnen
- https://www.ilent.nl/onderwerpen/productlabels-markeringen-en-energiemaatregelen/ce-markering-bouwproducten
- https://www.contactpuntbouwproducten.nl/wanneer-ce-markering
- https://economie.fgov.be/nl/themas/ondernemingen/specifieke-sectoren/bouw/bouwproducten/de-verhandeling-van
- https://www.circulaw.nl/nl/construction-products-regulation-cpr
