Nucleair afval

Radioactief afval ontstaat bij diverse nucleaire toepassingen, zoals de productie van elektriciteit in kerncentrales, de ontmanteling van nucleaire installaties, en het gebruik van radioactieve stoffen in onderzoek, industrie en geneeskunde. Het wordt geclassificeerd op basis van de levensduur en stralingsintensiteit, grofweg onderverdeeld in laag-, middel- en hoogradioactief afval. Laag- en middelradioactief afval kan bestaan uit materialen die in contact zijn geweest met radioactief materiaal, zoals kleding of gereedschap uit kerncentrales, maar ook uit afval uit ziekenhuizen en industrie. Hoogradioactief afval, zoals gebruikte splijtstofstaven, is zeer gevaarlijk en blijft duizenden tot honderdduizenden jaren radioactief. Het beheer omvat veilige opslag voor zeer lange perioden om mens en milieu te beschermen tegen de gevaarlijke straling. Tijdelijke opslag gebeurt vaak bovengronds in speciaal ontworpen gebouwen, rekening houdend met een periode van ten minste 100 jaar. Voor langdurige opslag wordt gedacht aan geologische berging diep onder de grond, bijvoorbeeld in zout- of kleilagen, al is hiervoor wereldwijd nog geen definitieve oplossing gevonden en zijn er strenge eisen aan de locatie. Beton wordt vaak gebruikt als afscherming voor radioactief afval.

Radioactief afval is afkomstig uit diverse bronnen, waaronder kerncentrales, nucleaire geneeskunde, radiotherapie, brachytherapie in ziekenhuizen, bepaalde industrietakken zoals de olie-industrie, onderzoekscentra en bij de winning en verwerking van nucleaire brandstof.

Internationaal wordt radioactief afval vaak ingedeeld in categorieën zoals laag-, middel- en hoogradioactief afval, gebaseerd op de hoeveelheid en levensduur van de radioactiviteit. In Nederland hanteert men een vergelijkbare indeling met vrijgesteld afval, kortlevend radioactief afval, laag- en middelradioactief afval (inclusief NORM-afval) en hoogradioactief afval. Hoogradioactief afval is zeer intens qua straling en geeft warmte af.

Het veilig opbergen van radioactief afval is cruciaal omdat het duizenden tot honderdduizenden jaren gevaarlijk kan blijven. Tijdelijke opslag vindt bovengronds plaats in speciaal ontworpen gebouwen voor een periode van bijvoorbeeld 100 jaar. Op de lange termijn wordt gezocht naar definitieve bergingsoplossingen die mens en milieu gedurende zeer lange tijd beschermen zonder actieve menselijke tussenkomst, zoals geologische berging diep in stabiele aardlagen zoals zout of klei. Beton wordt toegepast als isolerende laag ter afscherming van radioactieve straling bij de opslag.

• https://nl.wikipedia.org/wiki/Radioactief_afval
• https://wisenederland.nl/artikel/kernafval/
• https://wikikids.nl/Radioactief_afval
• https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/2018-0138.pdf
• https://wisenederland.nl/wp-content/uploads/2023/05/KERNAFVAL-2023-OVERZICHT-1960-TOT-2023.pdf
• https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-25422-10.pdf
• https://www.rathenau.nl/sites/default/files/2024-01/Wet-_en_regelgeving_langdurig_beheer_radioactief afval_Achtergrondstudie_Rathenau_Instituut.pdf
• https://wikikids.nl/kernenergie
• https://businessam.be/zweden-tackelt-kernafvalprobleem-en-bouwt-opslagsite/
• https://www.euridice.be/nl/content/hoogradioactief-enof-langlevend-afval
• https://en.wikipedia.org/wiki/Radioactive_waste
• https://www.saxion.nl/binaries/content/assets/nieuws/2021/februari/management-samenvatting-circulair-en-inclusief-wonen-2021-02-03-inclusief-bijlagen-1-1.pdf
• https://ivdnt.org/terminologie/termenlijsten/
• https://www.joostdevree.nl/bouwkunde2/jpgb/beton_17_achtergrondkennis_beton_www_scheikundeinbedrijf_nl.pdf
• https://www.covra.nl/app/uploads/2019/08/Inventaris-radioactief-afval-in-Nederland.pdf
• https://www.sckcen.be/nl/kiekeboes/radioactief-afval
• https://iplo.nl/publish/pages/132277/nationaal-meetplan-voor-metingen-in-water-bij-nucleaire-ongevallen-revisie-oktober-2023-1-.pdf
• https://www.milieucentraal.nl/klimaat-en-aarde/energiebronnen/kernenergie/
• https://publications.tno.nl/publication/102687/3WQDJS/inforeeks-straling.pdf
• https://www.tweedekamer.nl/debat_en_vergadering/commissievergaderingen/details?id=2023A05032
• https://lap3.nl/publish/library/163/lap1_beleidskadercompleet_tw32007.pdf
• https://www.parlementairemonitor.nl/9353000/1/j9vvij5epmj1ey0/vk0gkfd9vbfw
• https://www.isala.nl/media/22138/fmt-gezondheidszorg-2017-nr-10.pdf