Stapelspant

Stapelspanten vormen een type kapconstructie en zijn opgebouwd uit verschillende gestapelde delen, zoals schaargebinten en nokspanten. Ze onderscheiden zich doordat ze spatkrachtvrij zijn, wat betekent dat ze geen horizontale krachten op de muren uitoefenen. Dit in tegenstelling tot sommige andere kapconstructies die spatkrachten juist via het dakverband opvangen of afleiden via bijvoorbeeld trekstangen of zware muren. De toepassing van een stapelspant kan resulteren in een zadeldak en wordt onder andere gevonden in historische schuren en andere gebouwen. Bij de restauratie van oude gebinten kan er gekozen worden om van de oude spanten 'gestapelde spanten' te maken om zo het oorspronkelijke materiaal te hergebruiken.

Een belangrijk kenmerk van het stapelspant is dat het een spatkrachtvrije constructie is. Dit betekent dat er geen of nauwelijks horizontale krachten op de dragende muren worden uitgeoefend. Dit kan scheurvorming in gevels voorkomen, wat vooral bij daken met een kleinere hellingshoek relevant is. Stapelspanten zijn gedocumenteerd in diverse historische gebouwen, waaronder schuren en weeshuizen, en kunnen deel uitmaken van het oorspronkelijke ontwerp of toegepast worden bij restauraties waarbij oude spanten worden hergebruikt.

De opbouw van een stapelspant kan variëren, maar bestaat typisch uit meerdere gestapelde componenten. Voorbeelden hiervan zijn een gedeeltelijk schaarspant gecombineerd met een nokspant, of een constructie met zoldergebinten en een vlieringgebint. De gebruikte materialen zijn veelal houtsoorten zoals eiken en grenen, waarbij verbindingen zoals pen-en-gatverbindingen toegepast kunnen worden.

• https://www.joostdevree.nl/shtmls/spant.shtml
• https://www.deluyckenaar.be/april-2023-maken-en-plaatsen-van-de-spanten/
• https://www.joostdevree.nl/shtmls/stapelspant.shtml
• https://www.bouwhistorie.nl/wp-content/uploads/2023/12/Weeshuis-Medemblik-Eddo-Carels-22-01-2023-SBN-scriptieprijs.pdf
• https://gemeenteraad.groningen.nl/Documenten/Bijlage/Bijlage-1-Programma-van-Eisen.pdf
• https://www.leudal.nl/_flysystem/media/rapport-1-bouwhistorische-verkenning-bruggerhof.pdf
• https://zijdekwartier.nl/1473-2/