Windas

De windas is een type hijswerktuig. De as kan worden aangedreven door bijvoorbeeld een slinger, spaken, een spaakwiel, handspaken of een draadtrommel. Ook mechanische aandrijvingen zoals een verbrandingsmotor, elektromotor of hydromotor zijn mogelijk. Door de rotatie van de as wordt het bevestigde touw, de kabel of ketting opgewikkeld, waardoor een trekkracht ontstaat die de last verplaatst. Windassen worden traditioneel gebruikt in diverse sectoren waar zware lasten verplaatst moeten worden, zoals in de bouw of scheepvaart. Een ankerlier op schepen is bijvoorbeeld een type windas dat wordt gebruikt voor het ophalen en neerlaten van het anker.

Windassen kennen diverse toepassingen. In de bouw worden ze gebruikt voor het hijsen van materialen. Op schepen dienen ze als ankerlier of verhaallier. Ze kunnen ook worden ingezet bij het verplaatsen van zware machines of ladingen in een scheepsruim. Historisch werden windassen, ook wel overtoom genoemd, in poldergebieden gebruikt om schuitjes over een kade van lager gelegen polderwater naar hoger gelegen boezemwater te trekken.

• https://www.encyclo.nl/begrip/hijswerktuig
• https://archief.wos.nl/rubrieken/item/20230521-windas-terug-in-midden-delfland
• https://sikb.nl/doc/archeo/BRL SIKB 4000 Archeologie 4_2.pdf
• https://www.sikb.nl/doc/archeo/KNA BOEKJE juli 2018.pdf
• https://www.encyclo.nl/begrip/windas
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Lier_(werktuig